شیوه های بهره برداری صحیح از منابع و ماخذ
شیوه های بهره برداری صحیح از منابع و ماخذ
شیوه های استفاده عبارتند از :
1-مستقیم
2- غیرمستقیم
شیوه اول : استفاده یا برداشت مستقیم
منظور آن است که در مرحله فیش برداری وقتی از عین مطلب ، نکته و جمله های منبعی استفاده می کنیم ، باید این نکات مراعات شود :
1-درنقل مطلب دقت کنیم که هیچ گونه کاهش ، افزایش یاتغییری در جمله ها و کلمات مطلب برداشت شده ، صورت نگیرد ؛
2- تمام مطالب منقول رادرداخل نشانه نقل قول مستقیم ، یعنی گیومه قراردهیم و درپایان مطلب با گذاشتن یک نشانه مثلا ستاره ، عدد یا نشانه دیگر، خواننده رابه حاشیه ارجاع دهیم تادرصورت لزوم بدان مراجعه کند؛
3- می توانیم چپ چین کنیم ، بدون گیومه
4-درهر صورت براساس نشانه ارجاع پایان مطلب برداشت شده باید مشخصات دقیق مأخذ رابه این ترتیب ارائه کنیم :
نام و نام خانوادگی مؤلف ( مصصحح یا مترجم ) ، ع8نوان کامل مأخذ ، مشخصات نشر ، شامل : نام نشر، شماره جلد، نوبت و سال چاپ و شماره صفحه یا صفحاتی که مطلب از آنجا نقل شده است : دکتر عبدالحسین زرین کوب ، سرنی ، انتشارات علمی ، جلددوم ، چاپ اول ، 1366، صفحه 704
شیوه دوم : استفاده غیرمستقیم
هیچ مطلب یا جمله ای را عینا ازروی مأخذ مورد مطالعه برداشت نکنیم ، اما اندیشه و درون مایه نوشته مامبتنی به آن مأخذ باشد که به چند صورت است :
1- خلاصه ، فشرده یا گزیده ای از یک مطلب را نقل می کنیم ؛
2-ظرف بیان رابنا به دلایلی عوض می کنیم ، یعنی مطلب را به قلم خود باز نویسی می کنیم ؛
3-درمتن منقول دخل و تصرف می کنیم و کلمات و جملاتی رابه دلایلی عرض می کنیم ؛ اما بافت کلی مطلب براساس متن است ؛
4- از مفهوم کتاب یا مقاله ای متأثر می شویم و اندیشه جاری درآن به اندیشه و دریات های ما جهت می دهد، بدون آنکه هیچ گونه استفاده ای از متن آن کرده باشیم که به آن برداشت کلی می گویند .
مشخصات مأخذ مثل شیوه اول ولی بااضافات می آید ؛ مثلا برای مورد اول «نقل به تلخیص » اضافه می شود : دکتر حسین خطیبی ، فن نثر درادب فارسی ، انتشارات زوار ، چاپ اول ،1366، ص 252.251(نقل به تلخیص )
و اما در مورد دوم : عبارت «نقل به مضمون » یا « نقل به معنا » و در مورد سوم عبارت « بااندکی تغییر و تصرف » یا « باتصرف و تغییر » و درمورد چهارم کافی است درابتدا ، انتها یا حاشیه و پای ورق این جمله رابیاوریم : درنوشتن این مقاله از کتاب …..یا مقاله ….استفاده کردم . آن گاه مشخصات مأخذ راذکر کنیم .